Í þessu verkefni var hús endurhannað og stækkað og garðurinn endurgerður að fullu. Við fengum að fylgja verkefninu allt til enda og var garðurinn fullbúinn í lok sumars 2024. Það verður gaman að sjá hvernig gróðurinn mun dafna og vaxa á næstu árum. Markmiðið var viðhaldslítill og stílhreinn garður í góðum tengslum við nútímalegt útlit hússins. Einnig að hindra ekki fallegt útsýnið til Esju og sjávar úr húsi sem og garði.
Nýtt húsið nýtur sín vel inn á milli upplýstra trjánna í vetrarmyrkri.
Hús og garður fyrir endurhönnun mars 2023 við upphaf verkefnis. Það er alltaf gaman að sjá breytingar á verkefnum með myndum fyrir og eftir. Tvö vegleg tré fengu að vera áfram en annars var plantað lágum viðhaldslitlum runnum í ný beðin.
Lágstemmd lýsing vísar leið að inngangi hússins með flottum ljóspollum frá S. Guðjónssyni.
Ljóspollarnir og lýsingin frá þeim koma vel út í vetrarmyrkrinu ásamt fallega hlyninum sem er upplýstur með ljóskastara.
Sláttuvélmenni mun sjá um að halda grasflöt framlóðar óaðfinnanlegri en baklóð er með villtara yfirbragði, lyngtorfi og holtagrjóti. Lóðin er afmörkuð með kantsteini frá Steypustöðinni allan hringinn.
Suðurverönd er lögð flísahellum frá Vídd sem koma sérlega vel út.
Hellulagður þrifkantur er meðfram grasflöt til að auðvelda grassláttinn og ramma fallega inn grasflötina.
Grasflötin er feykilega vel unnin og sléttuð hjá Gulla hjá Gullregn verktökum eins og öll önnur garðverkin á þessari lóð.
Esjan nýtur sín vel í útsýninu frá stofuglugga hússins.
Útsýnið úr heita pottinum er ekki amalegt frá norðurverönd hússins.
Verönd skýlir potti og er vel upplýst í myrkrinu ef óskað er eftir. Öll trévinna var unnin af Andrési hjá Byggingarfélaginu Sakka ehf, úrvals vinna.
Fallegur sólskálinn frá Lágafell verslun er til mikillar prýði lagður flísahellum innan sem utan. Lyngtorfið frá Torf kemur vel út. Timburpallurinn er svo klæddur úrvals bambus pallaefni frá Flexi.is sem tónar við viðarklæðningu hússins.
Fallegt útsýnið nær alla leið að Vatnsenda.
Innilega til hamingju með fallega hús ykkar og garð sem Umhverfisskipulag og ráðgjöf vonar að þið eigið eftir að njóta vel um ókomna tíð.
Þessi fjölskylda sem við hönnuðum garð fyrir fyrir nokkrum árum vildi halda í eins mikinn gróður og hægt var. Því var farin sú leið að sníða pall í kringum stóru lerkitrén og þannig má áfram njóta þeirra bæði innandyra og utan. Það var gaman að rekast óvænt á þessi ummæli og óskum við þeim til hamingju með fallega hús sitt og garð. Þau eins og fleiri viðskiptavinir okkar gera hlutina mikið sjálf og taka sér góðan tíma í það. Þá er einmitt gott að vera með skýra mynd af endanlegri útkomu garðsins með heildarteikningu sem unnin er í skrefum. „fátt betra en að setjast við arininn og horfa út um gluggann á gróðurinn.“ „Þessi náttúrutenging var mér mikilvæg út frá heilsusjónarmiðum og þegar kom að garðinum vildi ég ólm halda í þetta græna. Við fórum í gegnum nokkra arkítekta áður en við fundum hana Auði Svanhvíti Sigurðardóttur hjá Umhverfis.is sem hlustaði á allar þarfir okkar og vildi ekki bara rífa allt grænt út og steypa.“ Þessi grein er úr tímaritinu Hús og hýbýli 10. tbl 2024.
Nú er þessi garður sem var hannaður af okkur og byrjað var á 2017 orðinn gróinn og fallegur þar sem við fengum að skoða hann í fullum blóma nú í júlí, sjö árum síðar. Gróðursetning hófst þó ekki fyrr en fyrir um fjórum árum. Eigendur hans hafa svo séð um hann af mikilli alúð sem skilar sér margfalt og eiga hrós skilið. Innilega til hamingju með fallega garðinn ykkar.
Saunu hefur verið bætt við núverandi pottasvæði og nýtist því einnig sem skjólveggur.
Ef sauna er eitthvað fyrir þig og þú ert með ónotað horn eða svæði í garðinum gæti verið upplagt að nýta það undir saunukofa/hýsi. Þau er hægt fá eða smíða í alls kyns formum og útfærslum. Þetta hér að ofan er t.d. teiknað og bætt við núverandi pottasvæði. Þá er það útfært í sömu efnum og notuð eru víðs vegar í garðinum og það útfært í sama form og best passar húsi og nágrenni. Þannig er jafnvel hægt að láta það falla inn í umhverfið svo það verði lítið áberandi sé það ætlunin. Jafnvel má nýta hluta þess sem skjólvegg eða bæta því við núverandi skjólveggi. Sé pottasvæði nú þegar fyrir í garðinum gæti verið heppilegt að bæta saunu við það.
Þá er skynsamlegt að skoða vel hvar sauna er heppilegust í skipulagi garðsins og hanna það áður en að framkvæmd kemur. Oft þarf einnig að huga að undirstöðum og undirlagi fyrir þær. Best er að hafa aðgang að köldu vatni nærri og svo er rafmagn nauðsynlegt. Stærðir geta verið allt frá 3 fermetrum upp í 7 eða 8, algengast er þó í kringum 5 m2. Ekki þarf sérstakt leyfi fyrir því sé það innan við 15 m2 að stærð og staðsett a.m.k. 3 metra frá húsi og lóðamörkum.
þessar saunatunnur fást hjá Sauna.is
Hægt er að fá tilbúnar saunur af ýmsum gerðum eins og tunnur eða nútímalegar með glerveggjum, allt eftir því hvað passar best. Helstu söluaðilar hér á landi eru:
Pure cube eða kubbur eins og Sauna.is kallar þessa nútímalegri gerðina. Eða Luna eins og þessi gerð er kölluð hjá Sauna.is
Trefjar í Hafnarfirði selja tilbúna saunuklefa/kofa eða hýsi eins og þessa:
Lúxus gufa eins og þessu fæst hjá Trefjum. Þessi er notaleg innandyra. Hjá Trefjum fæst einnig þessi gerð af garðagufu.
Þessa nútímalegu gerð selja Funi/Blikkás en þeir eru einnig með hefðbundnar saunatunnur.
Gufubað eða sauna cube eins og Blikkás/Funi kallar þessa gerð. Ein af tegundunum sem Laugin býður upp á Country.
Bætt heilsa með saunuböðum
Dr. Rhonda Patrick
Finnar hafa í óralengi notað saunu sér til heilsubótar og kannski skýrir þetta viðtal við Dr. Rhonda að einhverju leiti áhuga þeirra og fólks á notkun þeirra til aukinnar vellíðunar og betri heilsu. Fyrir þá sem hafa áhuga þá kemur þar fram að því oftar sem gufubað er stundað því meira minnkar það líkur á ýmsum hjartasjúkdómum, alzheimer og fleirum, töfratalan virðist vera fjórum sinnum á viku í allt að 20 mín í senn. Það lækkar til dæmis blóðþrýsting og getur fækkað dauðsföllum af alls kyns orsökum um allt að 40% hjá þeim sem nota saunu fjórum sinnum og oftar í viku. Þó saunaböð séu yfirleitt álitin góð leið til slökunar og endurnæringar þá kemur einnig í ljós að þau veita líkamanum svipaðan ávinning og af meðal líkamrækt eins og aukinn hjartsláttur og sviti sýnir.
Hér eru því komnar enn fleiri ástæður til að nýta sér þetta form til betri heilsu.
Rannsóknir hafa sýnt að saunabað stundað 4-7 sinnum á viku, virðist fækka dauðsföllum vegna hjartaáfalla um 63%.
Þessi garður var ómótaður þegar skipulag og teiknivinna hófst að lokinni þarfagreiningu. Hér verður farið yfir útkomuna sem við óskum eigendum innilega til hamingju með og greinilegt að verkið hefur verið unnið af fagfólki frá a-ö enda mjög vel tekist að fylgja hugmynd að veruleika. Einnig þökkum við kærlega fyrir að fá að sýna hér þennan fallega garð.
Aðgengi að efri lóð – hugmynd í þrívíddarteikninguHugmynd að aðkomu lóðarAusturlóð – aðkoma, garðkofi og sorpgeymslaVesturlóð – aðgengi frá efri lóð niður að bílaplani og aðkomuKomið upp á suðurlóðSuðurlóð
Á suðurlóð er timburpallur fyrir grill og góða borðaðstöðu ásamt heitum og köldum potti. Kringum pottasvæði er góður skjólveggur með fallegri lýsingu og þrepin eru einnig upplýst. Grasflöt er í kringum pallasvæði og er hún afmörkuð með hellum sem er bæði til prýði og nýtast einnig sem þrifkantur fyrir grassláttinn. Grjóthleðslan er svo upplýst að hluta sem bæði dregur athygli frá húsum í kring og undirstrikar náttúrulega fegurð hleðslunnar.
Grasflöt og grjóthleðsla fallega afmörkuð með helluröndAusturlóð – lyngtorf klæðir garðkofaþakHorft til suðvestursSuðurlóð – hugmynd í þrívíddarteikninguGrunnteikning
Hér fyrir neðan má sjá myndir þegar byrjað var að hanna garðinn og umhverfi hússins frá upphafi verks að verki í mótun.
Verk hafið – febrúar 2021Garður ómótaður – vor 2020Tilvonandi garður í suðurGarður austur – aðkoma og aðgengi á efri lóð
Viðskiptavinur okkar sendi okkur þetta skemmtilega myndband af garðinum eftir framkvæmdirnar og þökkum við kærlega fyrir það, virkilega gaman að sjá afraksturinn og óskum honum og fjölskyldunni til hamingju með flottan garð og vel unnið verk.
Fjölskyldan vildi gjarnan fá betri nýtingu út úr garðinum og ákveðið var að setja skjólvegg allan hringinn til að fá meira næði og einnig svo fótboltaleikir barnanna haldist innan lóðar. Skyggni milli veggja í skoti nýtist svo betur sem dvalarsvæði en þar mun einnig verða útgengt í garðinn úr baðherbergi svo ákveðið var að sleppa útisturtunni.
Garðurinn fyrir breytingar, nú er kominn einn heldarsvipur á skjólveggi garðsins og mismunandi veggir nágranna ekki lengur sýnilegirSameiginlegar tröppur með nágrannalóð hefur nú verið lokað af með hliði og þar sem markið er nú er kominn heitur pottur. Með þessum breytingum fæst meira næði og betri dvalarsvæði í garðinum.Hér má sjá tvær af þeim þrívíddarteikningum sem gerðar voru við hönnun garðsins.
Með góðfúslegu leyfi viðskiptavina fengum við að birta myndir fyrir og eftir endurhönnun garðsins þeirra. Miklar breytingar og eins og sjá má af myndunum tókst vel til. Umhverfis.is sá um hönnunina. Greinilegt er að þeir sem sáu um framkvæmdina sjálfa hafa vandað mjög til verka. Glæsilegt!
Vinnuteikning
Garðurinn var endurskipulagður með betri afmörkun og opnari dvalarsvæðum. Hér á eftir eru myndir fyrir og eftir breytingar. Fyrst má sjá aðkomuna sem var endurnýjuð og þar var útbúið morgundvalarsvæði ásamt nýjum beðum og sorpgeymslu. Gróður er einnig endurnýjaður að mestu á efri hluta lóðar.
Aðkoma fyrir endurnýjun var of þröng fyrir gangstíg meðfram bílaplaniHér hefur tekist vel til með glæsilegri aðkomu og fallegum gróðri. Eftir breytingar er aðkoma gangandi skýr og afmörkuð frá bílaplani. Beðin eru afmörkuð með hleðslusteinum og beð við götu er einnig hækkað uppAðgengi gangandi afmarkað frá bílastæði og soprgeymslan verður minna sýnileg frá morgundvalarsvæði með beðastaðsetningu.Svæðið upp við hús nýttist ekki sem dvalarsvæði fyrir endurnýjun.Nú er morgunsvæði upp við hús afmarkað með beðum og mikið notað á blíðviðrisdögum eftir breytingar.Beð lokar af bílastæði og bílaplan frá dvalarsvæði upp við hús.Aðgengi niður á vesturlóð fyrir endurnýjun.Aðgengi niður á neðri lóð nú, neðri pallur breikkaður alveg að grjóthleðslu og klöpp.Suðurlóð og pallur fyrir breytingar.Reynirinn fékk að vera áfram og fær nú að njóta sín á nýja stækkaða pallinum og lóðin er afgirt frá nágrannalóð.Vesturlóð fyrir breytingar, grindverk lokar pallinn af frá grasflöt sem gerir minna úr lóðinni.Suðvesturlóðin er nú orðin afgirt frá nágrannalóð og grasflötin sem hefur verið hækkuð er nú opin upp á pallinn.Horft upp á efri lóð fyrir breytingar.Fallegt holtagrjótið nýtur sín vel innan um lággróðurinn og pallurinn er nú sniðinn að grjóthleðslu og klöpp.Eigendur ákváðu að setja matjurtakassa nær húsi sem kemur einstaklega vel út í svörtum trékössunum.
Undirgróður eða þekjugróður í beðum er varanlegasta leiðin til að útiloka illgresi og því er lykilatriði að ná að skapa þétta gróðurþekju í plöntubeðum. Nái gróðurinn að þekja allt beðið þarf lítið að hafa fyrir illgresinu sem nær þá ekki að spíra í skugganum sem af þessu hlýst og verður undir í samkeppninni. Hægt er að ná fram góðri botnþekju með ýmsum gróðri, bæði runnum og fjölæringum.
Himalajaeinir og Dögglingskvistur þekja vel.
Ýmsir runnar eru breiðvaxnari neðan til en aðrir eins og Alparifs, Hélurifs og Kirtilrifs en einnig Birkikvistur, Dögglingskvistur og Japanskvistur. Þá mynda Glæsitoppar og Glótoppar, Myrtuvíðir og Reyniblaðka líka góða botnþekju sem og jarðlægir runnar eins og Einir, Skriðmispill, jarðlæg Runnamura og Himalajaeinir sem þekur vel.
Íslenskur einir og Japanskvistur hafa myndað góða botnþekju.Þetta limgerði úr Dögglingskvist hefur alveg náð að loka beðinu.
Eigi plöntur að geta útilokað illgresið verða þær að búa yfir a.m.k. einhverjum og helst flestum af eftirfarandi kostum:
• Að vera fljótar til á vorin – jafnfljótar eða fljótari en illgresið
• Að geta breitt úr sér hratt og þakið stóran flöt
• Að vera fremur skuggþolnar
• Að vera lengi að fram á haustið
Margir fjölæringar eru góðir til að ná þéttri botnþekju, það eru auðvitað breiðvaxnir og jarðlægir eins og Nálapúði, Músagyn, Dvergavör, Postulínsblóm og ýmsir hnoðrar en einnig skuggþolnir eins og Ilmgresi Spessart og Stemma, Fagurblágresi, Nýrnajurt, Dílatvítönn.
Hér má sjá hvernig Ilmgresið hefur náð að harðloka beðinu umhverfis tréð. Það er einnig nánast sígrænt svo þá á illgresið engan möguleika.
Hnoðrar þekja líka vel og má næstum „teppaleggja“ beð og garða með þeim þar sem þeir fá að vera í friði.
Við rákumst á þessa fallegu hnoðrabreiðu í einkagarði í Hafnarfirði.
Yfirborðsefni í beðin. Þar sem ekki er hægt að koma við botnþekju með gróðri eða fyrst á meðan gróðurinn er að taka við sér mætti nýta yfirborðsefni í beðin eins og líst er hér neðar. Áður en yfirlag er lagt á er nauðsynlegt að skera og hreinsa kanta vel, fjarlægja illgresi í beði og í kringum rótarháls plantna.
Sandur – Áður en sandur er lagður í beðin má þekja jarðveginn með jarðvegsdúk eða dagblöðum. Leggja þarf sandinn út í a.m.k. 10 cm jöfnu lagi (sandur má ekki vera skarpur). Gott er að bæta við sandlagið 2-3 cm annað hvert ár.
Trjákurl – Leggja þarf út 5 cm lag af moltu eða bera á með Blákorni (2 kg./100 ferm.). Kurlið lagt út í jöfnu lagi 7-12 cm allt eftir grófleika. Því grófara kurl, því þykkara má lagið vera. Bæta þarf við kurlið annað hvert ár.
Molta – Leggja þarf moltuna út í 10 cm jöfnu lagi. Gott er að bæta við moltulagið ca 2-3 cm hvert ár.
Nýslegið grasyfirlag – Gras lagt yfir flötinn í 10 cm jöfnu lagi. Bæta má í eftir því sem lagið þynnist. Gagnlegt að nýta grasið svona á stöðum eins og skjólbeltum eða í stærri beð sem eru nokkuð hulin stórum gróðri, þar sem þetta lítur kannski ekkert sérlega vel út.
Grundagerðisgarður í Reykjavík – fjölskrúðugt blómahaf
Fjölæringar eru nær óteljandi og er gríðarlegur fjölbreytileiki í formi þeirra, stærð og lögun. Þeir geta verið allt frá jarðlægum upp í allt að tveir metrar að hæð. Lögun þeirra er sömuleiðis mjög mismunandi allt frá því að taka mjög lítið pláss upp í að breiða verulega vel úr sér geta jafnvel fyllt heilu fermetrana með tímanum, hvort sem er hátt eða lágt.
Hraunbúi, jarðlægur fjölæringur sem myndar breiður og því góð þekjuplantaKastaníulauf, einn af hæstu fjölæringunum. Allt að tveir metrar á hæð.
Oftast er spáð í blómsturtíma og blómsturlit plantnanna en það getur líka verið gaman að spá í lit og lögun laufblaða þeirra sem eru margskonar því oft er blómgunartími fjölæringa aðeins tvær til fjórar vikur. Þeim má þá raða upp þannig að úr verði talsvert líf og hreyfing í beðum þó blómin vanti. Það getur til dæmis verið mjög gagnlegt ef um skuggabeð er að ræða því engar plöntur blómstra án sólar. Dæmi um fjölæringa sem notaðir eru vegna blaðfegurðar eru ýmsar Brúskur, Bjarnarrót, Blágresi, Bronslauf, Dvergavör, Musterisblóm, Postulínsblóm, Stilklauf og Vínlandsroði
Dvergavör, skrautleg þekjuplanta vegna marglitra laufblaðaFjölbreytilegt fjölæringabeð í Yndisgarðinum í Fossvogi
Best er að velja lágvaxnari tegundir ef svæðið er vindasamt en einnig geta lágvaxnari plöntur hjálpað til við að beina vindi frá þeim hávöxnu sé þeim plantað saman, hærri aftan til eða í miðju beði og þeim lægri í kring. Einnig er um að gera að nota fjölæringa sem undirgróður í runna og trjábeðum. Hér er dæmi um velheppnað beð þar sem fjölæringurinn lífgar upp á limgerði og fyllir upp í þar sem runninn hefur gisnað með árunum.
Fjölæringur fyrir framan limgerði og trjágróður
Það er um að gera að prófa sig áfram og hafa mottóið „ef planta deyr er það leiðinlegt en skapar líka ákveðið tækifæri fyrir nýja plöntu“ að leiðarljósi en þetta og margt fleira gagnlegt kom fram á afar áhugaverðu fjölæringa námskeiði hjá Gurrý í Garðyrkjuskólanum á Reykjum á vegum Endurmenntunar Landbúnaðarháskólans sem sótt var í vor. Kosturinn við fjölæringa fram yfir runna er að þá er auðvelt að flytja og færa til ef þeim líður ekki nógu vel þar sem þeim var plantað eða passa þar ekki lengur, nema Bóndarósir og Brúskur vilja ekki láta flytja sig. Einnig er hægt að velja „viðhaldslitlar“ tegundir ef markmiðið er lítið viðhald en blómsæll garður, það eru þá tegundir sem eru ekki skriðular eða taka smá tíma í að koma sér fyrir. Það eru til dæmis Burknar og skrautgrös eins og Bjarnarvingull og Blávingull einnig plöntur með kröftugan vöxt eins og Hjartasteinbrjótur og Austurlandalilja sem og laukplöntur eins og Stjörnulilja og Perlulilja.
Stóriburkni er viðhaldslítill ef hann fær frið til að koma sér fyrir í góðu skjóli
Til að hindra vöxt illgresis er mikilvægt að ná góðri botnþekju með gróðurvalinu því þá nær einæra illgresisfræið ekki að spíra. Óhjákvæmilegt viðhald felst þó m.a. í vorhreinsun (visið lauf og stönglar fjarlægt), vökvun, hreinsun illgresis, uppbindingar (eftir þörfum), áburðargjöf og að skipta plöntum þegar þær fara að deyja í miðju eða þegar blómgun minnkar. Plönturnar geta einnig orðið of miklar um sig og er þá þörf á að minnka þær með því að stinga utan af þeim. Best er að velja plöntur eftir jarðvegsgerð og ræktunarskilyrðum til að halda viðhaldi í lágmarki.
Dæmi um snemmblómstrandi tegundir í apríl til maí eru Balkansnotra, Demantslilja, Fjallakögurklukka, Geitabjalla, Huldulykill og fleiri primulur, Nýrnajurt, Perlusjóður, Skógarblámi, Snæstjörnur, Tyrkjaíris, Vetrarblóm og Vorgoði
Fjallakögurklukka er snemmblómstrandi fjölæringur í apríl til maí, lágvaxinn með sígrænt lauf
Dæmi um miðsumars blómstrandi tegundir í júní til júlí eru Alpabjalla, Bjarnarrót, Dvergblálilja, Engjablaðka, Fagurblágresi, Fjallasveipur, Geitaskegg, Hjartarfífill, Ígulstrokkur, Japansmura, Kastaníulauf, Kínahnappur, Logahetta, Mjallarsmæra, Munkahetta, Nunnuþrúgur, Postulínsblóm, Riddaraspori, Snægoðalykill, Venusvagn og Þórsmerkursteinbrjótur.
Geitaskegg blómstrar um miðsumar í júlí og þolir illa flutning
Dæmi um síðsumars blómstrandi tegundir eru Alpaþyrnir, Berghnoðri, Dvergadrottning, Engjakollur, Fagurhjálmur, Fjallastjarna, Garðabrúða, Garðakobbi, Hraundepla, Hærusunna, Indíánakrans, Japanshnoðri, Kasmírsalvía, Kvöldstjarna, Ljósahnoðri, Mararljós, Musterisblóm, Nálapúði, Nettluklukka, Randagras, Rósatrúður, Silkibygg, Sveipstjarna, Tígurblóm, Urðarhnoðri, Venusvagn og Þyrnihnetulauf.
Rósatrúður um 30-50 cm á hæð og myndar þéttar breiður
Dæmi um fjölæringa sem standa lengi í blóma eru Alpadrottning, Dverghjarta, Hjartarblóm og Stjörnublaðka.
Hjartarblóm er eðalplanta, blómviljug og fagur. Þrífst vel í góðu skjóli og nokkuð skuggþolin
