Greinasafn fyrir flokkinn: Pistlar

Skjól er eftirsótt

Skjól í íslenskri náttúru er oft að finna í brekkum hlémegin fjalla.

Skjól skiptir miklu máli fyrir okkur hér á landi. Á höfuðborgarsvæðinu er oft norðan vindur þegar sólin skín og hann er oftar en ekki kaldur. Því viljum við flest leitast við að hafa skjólgóða og sólríka staði í görðum okkar sem og í almenningsgörðum.

Skjól er hægt að mynda með ýmsum hætti. Skjólveggjum, smíðuðum eða hlöðnum. Hæðum, hólum eða lautum, þ.e. mótun landslags eða með gróðri. Hvaða efniviður er valinn fer eftir aðstæðum hverju sinni, landslag og gróður þarf meira pláss en til dæmis timburskjólveggur.

Áningastaður með skjólveggjum, pöllum og setaðstöðu getur verið notaleg nestisaðstaða á berangri.

Á þessum áningarstað hefur verið ákveðið að byggja timburskjólveggi og palla sem nýtast til að borða nestið sitt eða bara til að sitja og njóta útsýnisins. Timbur þornar til dæmis fyrr en gras og jarðvegur og því ef til vill nýtanlegra í lengri tíma yfir árið. Til að minnka viðhald er notast við lerki og þegar það gránar náttúrulega fellur það meira inn í umhverfið.

Hafa má í huga að gróður hægir meira á vindi heldur en sléttir lokaðir fletir sem eiga það oft til að magna hann upp, svo þarf líka að huga að því hvort skjólið á aðeins að haldast yfir sumartímann með laufguðum gróðri eða allt árið með sígrænum plöntum. Þegar notast á við gróður þarf meiri þolinmæði og tíma til að ná upp vexti og því skjóli sem stefnt er að, en á móti kemur að viðhald er oft minna og gróðursetning fljótlegri en með uppsetning á varanlegri skjólveggjum. Tímalengd fer eftir því hvaða plöntur eru valdar því vaxtahraði þeirra er mjög mismunandi. Víðiplöntur vaxa hraðast en endast kannski skemur og grenið er mjög hægvaxta en lokar hins vegar vel allt árið.

Skjólveggir lagðir á víxl við gróður sem mildar áhrif slétta veggjarins. Einnig dregur gróðurinn betur úr hraða vindsins.

Á móti kemur að með gróðri er oft hægt að ná betri lokun þar sem hann nær hæglega meiri hæð en ná má með skjólveggjum og áhrif gróðurs er mun mildari en sléttra veggja. Þá er kjörið að nota bæði í bland eins og gert hefur verið hér.

Nauðsynlegt er að hafa í huga við staðsetningu skjólveggja að þeir magni ekki upp vind úr ríkjandi vindátt sem gæti leitt til vindsveipa eða að vindurinn steypi sér niður þar sem skjólið átti að myndast. Einnig þarf að taka mið af hafgolu sem gætir oft um miðjan daginn á sólardögum.

 

Í okkar íslensku náttúru eru hæðir, brekkur, gjótur og lautir oft skjólsælustu staðirnir sem við leitum í á vindasömum stöðum.

Skjólsælasti hluti garðsins er oftast lægsti punktur hans og hann má móta til að líkja eftir náttúrulegum lautum.

Það er því kjörið að líkja eftir þessum aðstæðum í okkar nærumhverfi til að skapa gott skjól. Einnig má nota sömu aðferð til að mynda skjól og flýta fyrir vexti gróðurs.

Það er gömul hefð fyrir því að gera skeifu úr jarðvegi til að mynda skjól. Þetta er áberandi við marga af eldri sumarhúsum landsmanna. Þá hefur jarðvegi verið rutt upp í 1-2 m háan ílangan, skeifulaga grasþakinn hól en slíkir hólar eru oft nefndir manir. Hóllinn er þannig í laginu að þægilegt er að leggjast í grasbrekkuna í innanverðri skeifunni.

Algengast er að þessar skeifur snúi mót suðri eða suðvestri þannig að sólin skíni vel á þær en veiti jafnframt skjól fyrir öllum norðlægum áttum. Til þess að auka skjólið jafnvel enn meira er hægt að lækka svæðið skjólmegin manarinnar og útbúa þannig laut.

Hér hefur verið hlaðinn grjótveggur öðru megin en tyrfð brekka látin tengjast grasflötinni hinu megin.

 

Lýsing við aðkomu húsa

Lýsing framan á tröppum vísar vel leiðina að aðalinngangi hússins.

Lýsing aðkomu gerir mikið fyrir húsið og garð þess þegar rökkva tekur og á Íslandi er hún nauðsynleg meiri part ársins. Með lýsingu er hægt að sýna augljóslega hvar aðalinngangurinn í húsið er.

Vel upplýst aðkoma býður gesti velkomna um leið og hún er nauðsynleg póstburðarfólkinu.

Falleg og stílhrein aðkoma undir japönskum áhrifum með einföldu gróðurvali, skýr skil á milli efna og lita.

 

 

 

 

 

 

Hér er lýsingu beint upp vegg sem varðar leiðina að aðalinngangi hússins sem passar vel við stórbrotinn stíl hússins.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Lýsingu er varpað eftir gangstígnum, stórar stiklurnar koma vel út  með lágum uppreistum kösturunum.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Hér er notast við lýsingu sem gengur fyrir sólarljósi, það getur komið sér vel þar sem erfitt er að leggja rafmagn.

Fallegar gamaldags luktir passa vel við gamaldags stíl gangstéttar og húss.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Heimildir: https://www.pinterest.com/pin/224405993905763441/

 

Aðkoma skiptir máli

 

Hlýleg aðkoma með náttúruhellum og áberandi lituðum blómum styrkja stíl hússins.

Nauðsynlegt er að skoða samspil húss og aðkomu frá götu sjónarhorni, vilji maður að hús og garður njóti sín sem best, jafnt þeim sem leið eiga framhjá og íbúum. Skipuleggðu framgarðinn þinn svo hann nýtist þér sem best, á hann bara að vera augnayndi eða hvaða not viltu hafa af honum? Allt fer þetta auðvitað eftir stærð hans og legu.  Það getur farið vel á því að nota áhugaverðan og litríkan efnivið framan við húsið.

Stílhrein aðkoma á vel við þetta hús.

Gerið aðalinnganginn skýran og augljósan svo aðkomufólk þurfi ekki að velta því fyrir sér hvaða inngang eigi að nota.

Efnisval er mikilvægt og hér er leitast við að hafa beinar og skýrar línur á milli ólíkra efna. Fáir, einfaldir hlutir og hver plöntur í röðum eftir tegund.

 

Hvert efni er vel afmarkað með járnkanti sem hindrar að efnið færist til.

 

Lágmarksbreidd gönguleiðar er 1 metri. Varist stefnulausa og óþarfa boga í gönguleiðum.

 

 

 

 

Gras á milli stikla gerir þær meira áberandi.

Stórir flekar með gras á milli, myndar skemmtilegt lita samspil.

 

 

 

 

 

 

Varist að planta limgerði of nálægt göngustíg, gott er að hafa lággróður næst honum þá myndast betra pláss t.d. til að sveifla örmum á gangi, bera innkaupapokana að húsi sem og stóra hluti í flutningum.

Gróðurinn hér er frekar villtur í takt við villt umhverfi hússins, skrautstrá og liljur.

Sum staðar passar vel að hafa plöntuvalið hið sama  og er í kringum húsið.

 

 

 

 

 

 

 

Forðist að hafa margar tegundir plantna. Myndið frekar litla hópa af færri tegundum. Varist að planta trjám af handahófi. Mikilvægt er að hugsa fyrst um staðsetningu stórra trjáa og síðan annan gróður í kring.

 

Heimildir og myndir:  https://www.pinterest.com/pin/224405993905763441/,  https://homedesignlover.com/landscape-designs

 

 

 

Síðastir með haustliti

Við skipulag á plöntum er oft reynt að ná góðri breidd í fjölbreytileika og hafa „eitthvað í gangi“ á öllum tímum sumars og jafnvel árs. Algengt er að blanda saman blómstrandi runnum og plöntum eftir blómgunartíma og litum þannig að eitt taki við af öðru. Það mætti kannski líka hugsa það sama út frá haustlitum plantna, hvenær þær byrja og enda haustliti sína. Það er nefnilega sérlega fallegt að sjá tré og runna sem enn standa eftir með lauf sín í áberandi haustlit þegar flest hafa misst laufin. Eins og þessi fallegi reynir sem skartaði sínu fegursta í nóvember löngu eftir að fyrsta haustlægðin gekk yfir.

Fjallareynir ´belmonte stendur lengst með haustliti sína.

Drekabroddur, Berberis amurensis var áberandi innan um vetrarbúning umhverfisins.

Drekabroddar voru áberandi í nóvember byrjun þegar aðrar tegundir voru búnar að fella laufin en þeir voru enn í sínum fegurstu haustlitum.

 

 

Mest áberandi tré haustsins

Reynir ´Dodong fær afar áberandi appelsínugula haustliti.

Í október skáru þessi tré sig mest úr í sínu umhverfi. Mjög falleg tré sem nutu sín til fulls. Þessar myndir voru teknar áður en fyrsta haustlægðin skók þau til.

Skinreynir, Sorbus ´Rehderiana fær afar áberandi fallega hárauðan haustlit.

Broddhlynur fær sérlega áberandi gula og appelsínugula haustliti.

Virginíuheggur ´Lúsifer fær mjög fallegan djúprauðan haustlit.

Kínareynir ´Sólon skartar þessum fallegu haustlitum jafnvel eftir fyrstu haustlægðina.

Þessi tré lífga upp á haustið.

Haustdýrð

Þegar fyrsta hressilega haustlægðin hefur síðan vaðið yfir landið fjúka flest haustlaufin af en þá stendur Sumareikin áberandi út úr vegna þess hve fallega græn laufin eru enn. Hún stendur laufguð mun lengur en flest lauffellandi tré.

Sumareikin heldur dökkgrænum og sterklegum laufum sínum langt fram á haustið.

 

Litadýrð haustsins

Reynitegundir bjóða upp á fjölbreytta haustliti

Við val á gróðri er gott að hafa í huga ýmis atriði eins og fjölbreytileika í haustlitum tegunda. Raða tegundum saman að þannig að sérkenni þeirra fái notið sín á mismunandi árstíðum. Haustin eru sérlega skemmtilegur tími skærra og fallegra lita í rauðu, gulu og appelsínugulum tónum sem gleðja augu okkar. Tegundir sem mynda áberandi haustliti njóta sín enn betur þegar þær eru umluktar grænum lit annarra tegunda í bakgrunni og það sama á við um purpurarauð blöðin á Virginíuheggnum. Þau verða þannig meira áberandi og skera sig úr nærliggjandi gróðri.

Tegund nýtur sín til fulls þegar hún sker sig úr nærliggjandi umhverfi.

Hélurifs er frábært til að þekja trjábeð og fær afar fallega haustliti.

Helstu tegundir sem fá fallega rauða haustliti eru t.d. : Bersarunni, Birkikvistur, Japanskvistur, Fjallarósablendingur, Gljámispill, Hélurifs og Kirtilrifs, Rósakirsi ´Ruby, Koparreynir, Skrautreynir, Úlfareynir, Sunnubroddur, Sveighyrnir og Þyrnirós ´Lovísa.

Helstu tegundir sem fá fallega gula haustliti eru t.d. : Flestar víðitegundir, kvistir og toppar, Alaskavíðir og Alaskaösp, Bersarunni, Bergreynir, Fjallarifs og birki, Birkikvistur, Bjarmarós, Blárifs, Blátoppur, Blöndustikill, Brekkuvíðir, Brúðurós, Dúntoppur, Fagursýrena, Fjallarós og blendingur, Fjallatoppur, Garðagullregn, Garðakvistill, Gljásýrena, Glótoppur, Glæsitoppur, Gráreynir, Gultoppur, Heggur, Hlíðaramall, Ígulrós, Japanskvistur ´Golden princess, Jörfavíðir, Körfuvíðir, Klukkutoppur, Mánakvistur, Loðvíðir, Myrtuvíðir, Perlukvistur, Rauðtoppur, Reyniblaðka, Runnamura, Selja, Silfurreynir, Síberíukvistur, Snjóber, Snækóróna, Sólber, Sunnukvistur og Surtartoppur.

Heimildir: http://k-sql.lbhi.is/yg/Utlit.aspx

Annar pistill á síðunni sem fjallar líka um haustliti.

 

Langfyrstur með haustliti

Einkagarður endurskipulagður

IMG_2138 Hér er fjallað um breytingar á garði sem var endurhannaður með það í huga að mynda betri dvalarsvæði og meira næði. Efst sést aðkoma að húsinu þar sem aðalinngangur snéri í suður og lóðin var opin og lítið um næði. Aðalinngangurinn í húsið truflaði þannig talsvert aðal dvalarsvæði garðsins. Á miðri grasflöt voru stór tré og falleg fuglaböð úr stuðlabergi. Eftir breytingu voru bílastæði lokuð af frá garði og komið fyrir sorpgeymslu í skjólveggjum. Nú er gengið úr húsi beint út á suðurpall og þaðan út á stóra grasflöt sem nýtist vel til leikja. Komið var fyrir heitum potti með skjólveggjum fyrir aðalvindáttum sem stuðla einnig að betra næði.

hadal 0028

Áður voru á miðri grasflöt fuglaböð og stór tré.

Eftir breytingu var komið fyrir suðurpalli upp við hús og heitum potti.

 

 

 

 

 

 

DSC02761

Aðkoma og bílastæði en sorpgeymsla er felld inn í skjólvegg.

Dvalarsvæði, suðurpallur og heitur pottur.

 

 

 

 

 

 

 

Stór og góður viðarpallur nýtist vel fyrir garðveislur í góðum veðrum sem og til sólbaða og viðveru.

heitur potturHeitur pottur er afmarkaður með skjólveggjum til norðurs og austurs, sem skyggja þá ekki á sól en skýla fyrir helstu góðveðurs vindáttum. Efri brún pottsins nemur við efri brún viðarpallsins kringum hann. Þannig er þægilegt að sitja umhverfis pottinn ef maður vill kæla sig niður og sóla sig.   Áður en hafist er handa við endurskipulagningu er gott að geta séð fyrir sér útkomuna með því að skoða þrívíddarteikningar af fyrirhuguðum breytingum. Þannig verða yfirvofandi breytingar raunverulegri og auðveldar það oft eigendum að sjá endanlega útkomu þeirra.

Vestur útlit aðkoma

Útlit vestur.

Gardur_Heiturpottur

Heitur pottur með skjólveggjum.

Austurgarður horft úr suðri.

Aðkoma, sorpgeymsla og bílastæði.

Aðkoma, sorpgeymsla og bílastæði.

 

Gardur Fuglabad

Gróður og fuglabað eru færð út við lóðarmörk til þess að lóðin nýtist betur.

e209828_3A

Fuglabað og grenitré voru fyrir miðri lóð þar sem nú er heitur pottur og suðurpallur.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Einnig var skoðað hvað gaman væri að nýta áfram, eins og náttúruhellur, fuglaböð og gróður. Ákveðið var að færa reynitré og fuglaböð úr stuðlabergi sem áður voru á miðri grasflöt út að jaðar lóðar, til að fá stærri grasflöt til leikja og til að koma í veg fyrir skuggamyndun en þannig nýtist garðurinn betur. Haldið var í þann gróður sem var í góðu ástandi og fallegar náttúrulegar steinhellur sem fyrir voru í garðinum en þær fluttar og gefið nýtt hlutverk. Steinhellurnar sem voru áður í aðkomustétt afmarka nú grasflöt frá blómabeði sem auðveldar grasslátt og gefur skemmtilegan svip. Einföld form eru á pöllum og hellulögn upp við hús, nútímalegt og stílhreint eins og húsið en í kringum grasflöt eru mýkri og frjálslegri form sem umvefja garðinn og skapa skemmtilegt mótvægi og hlýleika.

Náttúrulegar steinhellur

Hér fá steinhellurnar nýtt hlutverk. Auðvelda grasslátt og gefa skemmtilegan svip í beðið.

Náttúrulegar steinhellur voru áður í aðkomu að aðalinngangi.

Náttúrulegar steinhellur voru áður í aðkomu að aðalinngangi, séð úr lofti.

Stórar aspir sem áður skýldu fyrir austan átt voru fjarlægðar þar sem þær voru orðnar allt of háar, en reynt hafði verið að lækka þær um helming til þess að halda þeim og minnka skuggamyndun en það kom ekki vel út og þoldu þær það illa. Í staðinn var settur skjólveggur í þremur flekum og gróður sitt hvoru megin. Utan við vegginn eru rifsber, sólber og mismunandi tegundir af Reynitrjám. Með tíð og tíma munu trén ná að veita meira skjól fyrir ríkjandi austanáttinni líkt og aspirnar gerðu áður en munu síður verða of há.

Aspirnar sem ákveðið var að fjarlægja þar sem þær voru svo háar og mikil skuggamyndun af þeim.

Rifsber og reynitré af ýmsum tegundum mynda fallega breiðu utan við skjólveggi.

Eigendur hafa einnig gaman af nytjaræktun og skipulagið tekur mið af því, þannig er kryddjurtabeð nærri eldhúsinu en aðalgrænmetisræktunin fer fram í austurgarði þar sem eru gróðurhús og grænmetisreitir ásamt ávaxtatrjám.

Kryddbeð er nærri eldhúsi svo stutt sé að sækja í matargerðina.

Kryddbeð er nærri eldhúsi svo stutt sé að sækja það í matargerðina.

Grænmetisræktun í reitum og ávaxtatré.

Grænmetisræktun í gróðurkössum og ávaxtatré.

 

 

 

 

 

 

 

 

Geymslukofi, gróðurhús og ræktunarkassar er staðsett í austurgarði.

 

 

 

 

 

 

 

Sparnaðarráð fyrir garðahönnun

IMG_1705

Náttúrulegt útlit með litlum tilkostnaði.

Margar leiðir eru til að gera garðinn huggulegan á einfaldan hátt með lágum tilkostnaði.

Skipuleggðu garðinn áður en þú byrjar, hvernig viltu nota hann, hefurðu gaman af að rækta eða viltu hafa garðinn einfaldan og viðhaldslítinnDSC04233?

Hvernig garð langar þig í? Nútímalegan með beinum línum og óþarfa prjáli? eða gamaldags með rúnnuðum lífrænum línum og formum þar sem auðvelt er að blanda saman ólíkum plöntum og hlutum? Gott er að hafa í huga að garðurinn passi við húsgerðina sem í garðinum er.

Gljámispill er auðveldur í mótun og sést hér í fallegu bogadregnu klipptu gerði.

Gljámispill er auðveldur í mótun og sést hér í fallegu bogadregnu klipptu gerði.

Hvaða plöntur eru nú þegar í garðinum, hverjar viltu hafa áfram? Gætu sumar sómt sér betur annars staðar, þá er um að gera að vera óhræddur við að flytja þær til. Með því að endurnýta gróðurinn sem fyrir er í garðinum ertu umhverfisvænn um leið og þú sparar. Tré getur til að mynda fengið nýja ásýnd og upplyftingu með því að raða grjóti í kring eða mynda hring og pláss í kringum það svo það fái notið sín til fulls ef á það er skyggt eða að því er þrengt.

Gott er að rissa garðin upp og skilgreina hvar hlutir og plöntur eiga að vera. Gerðu lista áður en farið er af stað að kaupa, með því má spara óþarfa kaup sem nýtast ekki sem skildi. Leitaðu ráða hjá fagfólki þegar þú þarft.

Einnig er hægt að skiptast á plöntum, fjölæringum og fræjum á ákveðnum tímum hjá Garðyrkjufélagi Íslands nú eða nágrönnum og vinum. Með því móti má fjölga tegundum og fá nýjungar í garðinn.

Sparaðu með því að gera sem mest sjálfur og taktu þér tíma í verkið, það veitir líka meiri gleði 🙂

Sótt á vef: http://homedesignlover.com/landscape-designs/10-money-saving-landscaping-tips/

Listrænar trjáklippingar

Margar leiðir eru færar í trjáklippingum og hægt að móta runna og tré á ýmsa vegu. Jafnvel er hægt að mynda ólíka ásýnd og áferð með hugmyndaflugið að vopni.

Hekkgluggi

Gluggi formaður í þéttu hekki, í gegnum hann er eins og horft sé á málverk. Nauðsynlegt að huga að því hvað mun sjást í gegn svo vel takist til.

buxusTroppur

Skemmtilegar andstæður í þessum tröppum, snyrtilega formað buxus mýkir áhrif steypunnar.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

hekkVeggir3Kulur

Kúlulaga mótuð trén njóta sín vel umkringd snyrtilegu hekki með ferkantaða grasflötina í baksýn.

kulur

Litlir runnar mótaðir í kúlur í ýmsum grænum tónum gefa áhugaverða sýn á annars gráleita steypuna.

kulubreidur

Jafnvel stærð og lögun kúlunnar breytir miklu, hér loftar vel á milli runnanna svo hver kúla lág og breið nýtur sín til fulls.

topiaryTrees

Mismunandi grænir litir á mismunandi stórum kúlum og kúlurnar í mismunandi hæð gefa fletinum nýja vídd.

margskonarKulurofl

Fallega grænir runnar mótaðir í kúlur innan um annars konar vaxtarlag plantna, kúlu eða þúfulaga lággróðurinn myndar svo skemmtilegan grunn til móts við vatnsflötinn.

kuluklippingar

Þéttplantaðir runnar mótaðir í misstórar kúlur mynda áhugavert mótvægi við beinan kant tjarnarinnar.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Heimildir teknar af vef:  https://www.pinterest.com/pin/144467100525734233/  og https://www.pinterest.com/pin/144467100525736390/  og https://www.pinterest.com/pin/347410558724993765/ og https://www.pinterest.com/pin/413416440771897870/ og https://www.pinterest.com/pin/470626229783282770/ og https://www.pinterest.com/pin/34551122113379103/ og https://www.pinterest.com/pin/329044316494445159/ og https://www.pinterest.com/pin/356488126723573230/

 

 

 

Vetrarskjól

Vetrarskýling af ýmsum toga

Vetrarskýli af ýmsum toga

Gott er að huga að vetrarskýlingu plantna á meðan jörð er ófrosin og auðvelt er að reka niður stoðir. Það má jafnvel bíða með að setja skýlinguna sjálfa upp þar til veður gerast vályndari svo er líka rétt að minna þá ræktendur á að vorin eru hættulegasti tími fyrir sígrænar plöntur.  Þegar mikil útgufun er og sólin skín þá er mesta hættan á að sígrænu plönturnar geti orðið brúnar eða gular, nema gerðar séu ráðstafanir til að skýla þeim. Skýlinguna er svo hægt að fjarlægja í maí eða þegar öll hætta á næturfrosti er liðin hjá. Mestu skemmdirnar verða yfirleitt í febrúar fram í mars þegar birtir en frost er ekki farið úr jörðu.

Halda áfram að lesa